हिमालयीन सरो या दुर्मिळ प्राण्याचे दर्शन

➤पहिल्यांदाच हिमालयीन शीत वाळवंटात हिमालयीन सेरो दिसला. यापूर्वी हिमालयातील सेरो हिमालयात नामशेष असल्याचे समजले जात होते. कारण, वनौषधी वनस्पती शोधण्यासाठी अनेक विशेष प्रयत्न करूनही गेल्या दहा ते बारा वर्षांपासून वन अधिकारी त्यांना शोधू शकले नाहीत. नुकताच हिमाचल प्रदेश स्पिती खोरयात राज्य वन्यजीव शाखेकडून कॅमेर्यात तो पहिल्यांदा हस्तगत केला.

हिमालयन सेरो काय आहे ?

➤हिमालयीन सेरो एक अत्यंत लाजाळू प्राणी आहे आणि हिवाळ्याच्या ठिकाणी जेव्हा खालच्या उंचीवर स्थलांतर होते तेव्हाच हे पाहिले जाऊ शकते. अशा प्राण्यांचे दिसणे फारच दुर्मिळ आहे.
➤जीवशास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, हिमालयीन सेरो बकरी, गाय, गाढव आणि डुक्कर यांच्या सारखेच दिसते. हे एक मध्यम आकाराचे सस्तन प्राणी आहे जे जाड मान, मोठे डोके, लहान हात पाय, कान सारखे खेचर आणि गडद केसांचा कोट असणारे आहे.
➤ सर्व प्रकारच्या प्रजाती केवळ आशियामध्ये आढळतात. हिमालयीन सेव केवळ हिमालयीन प्रदेशात मर्यादित आहेत. हे सहसा दोन हजार ते चार हजार मीटर उंचीवर आढळते. ते फक्त पूर्व, पश्चिम आणि मध्य हिमालयात आढळतात. ते ट्रान्स हिमालयात सापडत नाहीत.

हिमालयीन सर्व्हिस कॉन्झर्वेशन

➤अधिवास गमावल्यामुळे हिमालयीन लोकसंख्या त्यांच्या लोकसंख्येच्या प्रमाणात कमी होत आहे आणि मानवी परिणामांच्या तीव्र परिणामांमुळे हे असे चालूच राहिल अशी अपेक्षा आहे. इंटरनॅशनल युनियन फॉर कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचरने हिमालयातील सेरोला ‘Near Threatened’ अशी यादी दिली होती. आययूसीएनने त्यांची स्थिती आता ‘असुरक्षित(vulnerable)’ अशी बदलली आहे. वन्यजीव संरक्षण अधिनियम, १९७२ च्या अनुसूची १ च्या अंतर्गत हे सूचीबद्ध केले गेले आहे. तसेच, त्याचा समावेश CITES परिशिष्ट १ मध्ये केला आहे.

स्पीति व्हॅली

➤ हि हिमाचल प्रदेशात दरी आहे. हिमाचल प्रदेश राज्याच्या उत्तर-पूर्व भागात हिमालयात उंचवट्यावरील एक थंड वाळवंट डोंगराळ दरी आहे. स्पिती म्हणजे ‘मध्य भूमी’, म्हणजे तिबेट आणि भारत यांच्यातील जमीन.

Tags: Mpsc Environment 2020 Mpsc Physics 2020 Mpsc Physics 2020 Mpsc Chemistry 2020 Mpsc All Subject Mpsc All Books Mpsc Current Affairs 2020