भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes

भारतात पंचायत राज सुरु कसे झाले?
➤भारतीय स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा जनक हा लॉर्ड रिपन आहे.कारण त्याने विकेंद्रीकरण यशस्वी केले होते.
➤स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा कायदा 12 मे 1882 रोजी केला.
➤2 ऑक्टोंबर 1959 रोजी स्थानिक स्वराज्य संस्था स्वीकारून राजस्थान पहिले राज्य बनले
➤ भारतीय सरकार ने ७३ वी व ७४ वी घटना दुरुस्ती करून पंचायत राज संबंधित कायदा केला.
पंचायत राज संबंधित केंद्रीय समित्या आणि त्याच्या तरतुदी
समित्या | महत्वाच्या तरतुदी |
---|---|
बलवंतराय मेहता |
|
तखतमल जैन अभ्यास गट |
|
अशोक मेहता समिती ( राष्ट्रीय स्तरावरील मूल्यमापन समिती ) |
|
जी. व्ही. के. राव समिती |
|
७३ वी आणि ७४ वी घटना दुरुस्ती
➤ भारतातील पंचायतराज संस्थांना 73 व्या घटनादुरुस्तीमुळे घटनात्मक दर्जा (संविधानिक दर्जा) प्राप्त झाला.
➤ घटनादुरूस्ती 24 एप्रिल 1993 रोजी करण्यात आली.
➤प्रत्येक गावामध्ये सर्व प्रौढ स्त्री-पुरुषांचा समावेश असणारी ग्रामसभा व ग्रामपंचायत असणे बंधनकारक करण्यात आले
➤भारतातील सर्व राज्यामध्ये त्रिस्तरीय पंचायतराज व्यवस्था स्थापन करण्यात यावी.
➤पंचायत व्यवस्थेच्या तिन्ही स्तरामध्ये महिलांसाठी 1/3 जागा राखीव ठेवण्याचे बंधनकारक करण्यात आले.
➤पंचायतराज संस्थासाठी प्रत्येक राज्यामध्ये स्वतंत्र निवडणूक यंत्रणा स्थापना करण्याचे बंधन घालण्यात आले.
➤केंद्रीय वित्त आयोगाच्या धर्तीवर प्रत्येक राज्याने राज्य वित्त आयोगाची स्थापना करणे आवश्यक करण्यात आले.
पंचायत राज संबंधित महाराष्ट्र राज्याच्या समित्या
समित्या | महत्वाच्या तरतुदी |
---|---|
वसंतराव नाईक समिती |
|
ल. ना. बोनगीरवार समिती |
|
बाबुराव काळे समिती |
|
प्रा. पी. बी पाटील समिती |
|
Download भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes In PDF
➤ MPSC आणि सर्वच स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या मुलांसाठी हा उपयुक्त भाग आहे यातून महत्वाची प्रश्न विचारल्या जातात,या पाठाचा जास्तीत जास्त सराव करण्यासाठी Download करून ठेवा.
Others Blogs Related to MPSC Polity(राज्यशास्त्र) Notes In Marathi
- ➤MPSC Polity(राज्यशास्त्र) Syllabus And Exam Pattern
- ➤भारताच्या राज्यघटनेची प्रास्ताविक(Preamble) कसे होते
- ➤भारतीय घटना निर्मिती
- ➤भारतीय घटनेचे स्त्रोत
- ➤भारतीय संघराज्य आणि राज्यक्षेत्रे
- ➤भारतीय राज्यघटनेतील नागरिकत्व
- ➤List of Fundntal Rights Article 11 to Article 35
- ➤मुलभूत हक्क
- ➤List Of Fundamental Duties(मुलभूत कर्तव्य)
- ➤Procedure of Amendment(घटनादुरुस्ती) and all about article 368
- ➤राष्ट्रपतीचे अधिकार आणि कार्य
- ➤Directive Principles of State(राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे)
- ➤भारतातील पंचायत राज यंत्रणा
- ➤पंतप्रधानांचे अधिकार आणि कार्य
Download MPSC Books pdf
Connect With Us
Subscribe Us For Updates
Submit Your Email ID And Download Current Affairs 2023 Question Bank , Free! Free! Free!