भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes

भारतात पंचायत राज सुरु कसे झाले?
➤भारतीय स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा जनक हा लॉर्ड रिपन आहे.कारण त्याने विकेंद्रीकरण यशस्वी केले होते.
➤स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा कायदा 12 मे 1882 रोजी केला.
➤2 ऑक्टोंबर 1959 रोजी स्थानिक स्वराज्य संस्था स्वीकारून राजस्थान पहिले राज्य बनले
➤ भारतीय सरकार ने ७३ वी व ७४ वी घटना दुरुस्ती करून पंचायत राज संबंधित कायदा केला.
पंचायत राज संबंधित केंद्रीय समित्या आणि त्याच्या तरतुदी
समित्या | महत्वाच्या तरतुदी |
---|---|
बलवंतराय मेहता |
|
तखतमल जैन अभ्यास गट |
|
अशोक मेहता समिती ( राष्ट्रीय स्तरावरील मूल्यमापन समिती ) |
|
जी. व्ही. के. राव समिती |
|
७३ वी आणि ७४ वी घटना दुरुस्ती
➤ भारतातील पंचायतराज संस्थांना 73 व्या घटनादुरुस्तीमुळे घटनात्मक दर्जा (संविधानिक दर्जा) प्राप्त झाला.
➤ घटनादुरूस्ती 24 एप्रिल 1993 रोजी करण्यात आली.
➤प्रत्येक गावामध्ये सर्व प्रौढ स्त्री-पुरुषांचा समावेश असणारी ग्रामसभा व ग्रामपंचायत असणे बंधनकारक करण्यात आले
➤भारतातील सर्व राज्यामध्ये त्रिस्तरीय पंचायतराज व्यवस्था स्थापन करण्यात यावी.
➤पंचायत व्यवस्थेच्या तिन्ही स्तरामध्ये महिलांसाठी 1/3 जागा राखीव ठेवण्याचे बंधनकारक करण्यात आले.
➤पंचायतराज संस्थासाठी प्रत्येक राज्यामध्ये स्वतंत्र निवडणूक यंत्रणा स्थापना करण्याचे बंधन घालण्यात आले.
➤केंद्रीय वित्त आयोगाच्या धर्तीवर प्रत्येक राज्याने राज्य वित्त आयोगाची स्थापना करणे आवश्यक करण्यात आले.
पंचायत राज संबंधित महाराष्ट्र राज्याच्या समित्या
समित्या | महत्वाच्या तरतुदी |
---|---|
वसंतराव नाईक समिती |
|
ल. ना. बोनगीरवार समिती |
|
बाबुराव काळे समिती |
|
प्रा. पी. बी पाटील समिती |
|
Download भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes In PDF
➤ MPSC आणि सर्वच स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या मुलांसाठी हा उपयुक्त भाग आहे यातून महत्वाची प्रश्न विचारल्या जातात,या पाठाचा जास्तीत जास्त सराव करण्यासाठी Download करून ठेवा.
MPSC Polity(राज्यशास्त्र) Notes In Marathi
- ➤MPSC Polity(राज्यशास्त्र) Syllabus And Exam Pattern
- ➤भारताच्या राज्यघटनेची प्रास्ताविक(Preamble) कसे होते
- ➤भारतीय घटना निर्मिती
- ➤भारतीय घटनेचे स्त्रोत
- ➤भारतीय संघराज्य आणि राज्यक्षेत्रे
- ➤भारतीय राज्यघटनेतील नागरिकत्व
- ➤List of Fundntal Rights Article 11 to Article 35
- ➤मुलभूत हक्क
- ➤List Of Fundamental Duties(मुलभूत कर्तव्य)
- ➤Procedure of Amendment(घटनादुरुस्ती) and all about article 368
- ➤राष्ट्रपतीचे अधिकार आणि कार्य
- ➤Directive Principles of State(राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे)
- ➤भारतातील पंचायत राज यंत्रणा
- ➤पंतप्रधानांचे अधिकार आणि कार्य
Download MPSC Books pdf
Connect With Us
Subscribe Us For Updates
Submit To Get Current Affairs 2022 Question Bank for Free! Free! Free!